Regels, reglementen, wetten. Het lijkt wel alsof de ongeschreven versies daarvan altijd sterker zullen blijven dan wat op papier staat. Neem nu wat er vandaag, donderdag 13 september 2018, te voorschijn kwam omtrent Troubleyn en Jan Fabre. Danseressen getuigen, deels anoniem maar dus deels ook met naam en toenaam, over verschillende vormen van vernedering, van machtsmisbruik, van seksuele intimidatie. Dat doen ze niet zomaar, dat gebeurt nooit om in de belangstelling te komen. Eén van die ondertekenende danseressen ken ik overigens goed, en er is geen haar op mijn behoorlijk flink behaarde lichaam dat eraan twijfelt dat haar getuigenis, en haar onderschrijving van andervrouws getuigenissen oprecht en eerlijk zou zijn.

Maar dan zijn er dus de ongeschreven regels, de wetten die je zal moeten ondergaan: alles wat je zegt zal ontkend worden; als er al iets van waarheid in je bewering zou zitten dan wordt ze geminimaliseerd; je wordt verweten dat je naar de media bent gestapt; je zal gezegd worden dat het van meer moed zou hebben getuigd om de juiste kanalen te gebruiken: de eigen werkgever, de vertrouwenspersoon, de zogenaamd externe preventiedienst (weinig dienst, weinig preventie, weinig extern); je zal kleinzerig genoemd worden, overgevoelig, te emotioneel; je zal gezegd worden dat je de zaken niet meer helder ziet in dat mooie hoofdje van je; je zal ervan verdacht worden te veel fantasie te hebben, niet in de werkelijkheid te leven; je zal uitgenodigd worden voor Een Gesprek; er zal gezegd worden dat het er allemaal bij hoort, er wordt nu eenmaal veel van je verwacht; je zal gevraagd worden waarom je er nu pas mee voor de dag komt; je leeft in het verleden, gaan ze je zeggen; je mag je loopbaan nu wel vergeten, zal je te horen krijgen; je wil alleen maar wat aandacht; je zal verweten worden dat je anoniem gaat; er zal je gesuggereerd worden dat je op wraak uit bent; je zal met juridische acties bedreigd worden, met maatregelen; je zal uitgedaagd worden om met bewijzen te komen (die je, inderdaad, zelden hebt); je zal ervan verdacht worden dat het om afrekening gaat, om jaloezie; de meeste van je collega’s gaan je afvallen, zij leven in schrik dat je hen meesleurt; je speelt het spel niet eerlijk, je overdrijft; jou zal een gebrek aan respect voor De Artiest aangewreven worden etc. etc.

Mij zal je hier niet zien schrijven dat ik Jan Fabre sowieso schuldig vind (behalve dan aan het doden van duizenden dieren en het kakken van bij wijlen ongelofelijk banale, kitscherige kunst, maar dat is smaak hé), alleen omdat een groep werknemers en ex-werknemers hem van allerlei beschuldigt. Ik geloof inderdaad dat er eerst wel eens wat onderzocht moet worden. Alleen is het probleem dat de genoemde vormen van vernedering, intimidatie en misbruik zeer moeilijk aan te tonen zijn, en dat de slachtoffers sowieso in het nadeel zijn. Ach, in de danswereld draait het toch allemaal om het lichaam? Daar gaan we toch anders om met het fysieke? Wel, net daarom is de waarschuwing van deze danseressen extra au sérieux te nemen: het is net omdat grenzen opgezocht worden, dat er extra hard moet gewerkt worden om die grenzen te bewaken. Dat die grenzen op veel werkvloeren in de theater-, dans- en muziekwerelden — om nog maar te zwijgen van de onderwijspoot van die werelden — onophoudelijk overschreden worden, dat weet ik uit eerste bron. Dit verhaal over Fabre is helaas maar een onooglijk onverteerd peulschilletje op de reusachtige mestvaalt die mannen (heel soms ook vrouwen) met macht onophoudelijk uitschijten. En daar moet tegen gestreden worden, met alle middelen. Het is tijd dat er iets fundamenteels verandert.

Maar ook daarover is er een ongeschreven wet: er verandert nooit iets fundamenteels. De mechanismes zullen blijven bestaan.

Teken aan de wand #75 No Rules. Leuven, Brusselsestraat, 15 augustus 2015, Foto Hendrik Elie Vanden Abeele. Te Voet in de Stad